Naarmate er meer treden van de best wel steile trappen worden bedwongen, hoe stiller het achter en vooral onder mij wordt. Want het is voor de naast mij lopende, jeugdige leerling een niet-alledaagse bezigheid. Samen met zijn klasgenootjes de vele trappen van de kerktoren beklimmen op zomaar een doordeweekse donderdagochtend, net nadat de 2400 kilogram zware Christus Koningklok 10 slagen over Berg en Terblijt heeft uitgestrooid.
De bezichtiging van de Berg en Terblijtse kerk, één der jaarlijkse educatieve onderdelen van Indertied, staat vandaag gepland voor een hoorbaar enthousiaste groep 7. De haantjes-de-voorste voorop, de rustige meerderheid volgt en wacht af wat gids voor één dag, Jack, hun te vertellen heeft. En die heeft wat te vertellen, veel te vertellen. In zuiver Bergs en Nederlands dialect. Over al het oude wat in de loop der jaren verdwenen is. Over het oude gemeentehuis, over de oude kerk. Het nieuwe gemeentehuis dat al meer dan veertig jaar geen gemeentehuis meer is, want herindeling… Maar meer nog weet hij te vertellen over de kerk Monulphus & Gondulphus. Die twee heiligen, die – volgens Armand, de aandachtig luisteraar – mochten zij kunnen praten, bezwaar zouden kunnen maken, vanwege het feit dat ik ze met slechts één druk op de knop, op de digitale kaart vastleg. Iets met privacy en AVG… volgens Armand.
Stil wordt de groep wanneer het kerkgebouw wordt betreden. Gids Jack kwijt zich met galmende stem van zijn verbale taak in dit uit mergel opgetrokken, imposante rijksmonument. De jeugd luistert aandachtig. Voor sommige jongeren is het de eerste keer dat ze het gewelfde bouwwerk betreden en o.a. de stille vraag: “Wat is dat voor grote witte kist daar vooraan?” getuigt hiervan. Bedoelt wordt het grote, witte altaar.
Na een oriënterende en verbale rondgang langs kaarsen, staties, Maria, Jozef en het altaar gaat het richting de vandaagse hoge doelen. De 58 meter hoge kerktoren, het oksaal met orgel en de klokken. En dus worden de rechte en wentelende trappen bestegen, wordt het oksaal bezichtigd en bewonderd, mogen de durvers een riedeltje op het orgel spelen, na een korte masterclass van organist voor één minuut, Armand. Maar nog vóór de jeugd bezit neemt van het grote toetsenbord duwen alle(r)heiligen hun vingers in de oren. Eén keer raden waarom.
Na dit muzikale (muzikale?) intermezzo gaat het nog steiler omhoog. Het volume der stemmetjes nog meer omlaag. Het wordt nu wel héél hoog. Tussen de 4 grote klokken. Tussen het Mariaklokje, de Monulphus-, de Gondulphus- en de al eerder genoemde superzware Christus Koningklok. Net vóór 11.00 uur. En klokslag elf klinken de 11 beiers luid door de ruimte, door de galmgaten, over het dorp. En iedereen in de ruimte staat erbij, kijkt ernaar en houdt de vingertoppen in de oren of heeft – heel slim – meegebrachte beschermers op de oren geplaatst. Dof, galmend en vooral indrukwekkend, dit gelui. Het is dat de klok slaat, anders zou je een speld kunnen horen vallen, zo zwijgend stil is het wanneer de jeugd luistert. Gids Jack loodst de jeugd vervolgens door de verdere historie van de kerk, verhaalt van de roof der klokken in de Tweede Wereldoorlog en laat de jongeren nadenkend beseffen dat de vredelievende klokken van toen gebruikt werden om verder dood en verderf te zaaien.
En dan … gaat het nóg een trapje hoger. En wordt de ruimte die leidt naar de torenhoge torenspits, bereikt. De ah’s en oh’s zijn niet van de lucht maar wel hoog in de toren te horen. Armand probeert zich op dit hoge platform voor een nadere uitleg hoorbaar te maken maar tegen het geluid van de een verdieping lager, door de jeugd, handmatig op gang gebrachte klokgelui kan hij, of beter, zijn stem, niet op. Het kan de pret en interesse van de zevendeklassers niet drukken. Niet in de toren en even later, na een voorzichtige afdaling, ook niet wanneer het gezelschap – danig onder de indruk – weer terugkeert naar school en bank.
Oh… en wat zij het interessantste vonden? Nou, de vleermuizen, de toren, de klokken, het orgel. In willekeurige volgorde.
&A – 2024-03-21
